ვიდეომასალა

ვადაგასული პესტიციდები საქართველოდან ევროპაში გადის

საქართველოს ფარგლებს გარეთ 230 ტონა ვადაგასული პესტიციდის გატანა და გაუვნებელყოფა მოხდება. პესტიციდები მთელი ქვეყნის მასშტაბით უკვე შეგროვებულია და განთავსებულია იალღუჯას პოლიგონზე. ამის შესახებ მარნეულში, მდგრადი ორგანული დამაბინძურებლების შესახებ გამართულ შეხვედრაზე გახდა ცნობილი. შეხვედრას გარემოს დაცვის მინისტრი გოგა ხაჩიძე, გაეროს ელჩის მოადგილე ინიტა პაულოვიჩა, არასამთავრობო და საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლები ესწრებოდნენ.
პროექტი, რომლის ბიუჯეტი დაახლოებით 3,5 მილიონი დოლარია, გარემოზე და ადამიანის ჯანმრთელობაზე პესტიციდების უარყოფითი ზეგავლენის შემცირებას ემსახურება. იგი გარემოს დაცვის სამინისტროს მიერ გაეროს განვითარების პროგრამისა და გლობალური გარემოსდაცვითი ფონდის დაფინანსებით ხორციელდება.

,,ეს ძალზე მნიშვნელოვანი და საჭირო პროექტია. პირველად ხდება, რომ 230 ტონა მდგრადი ორგანული დამაბინძურებლები, ანუ იგივე ვადაგასული პესტიციდები ევროპაში გადის და იქ გადამუშავდება. ამ შემთხვევაში ეს დამაბინძურებლები გავა მარნეულის ტერიტორიიდან. ქვეყანაში ცოტა ხნის წინ ატეხილ აჟიოტაჟს, რომ ვიღაცას ჩვენი ქვეყნის ბირთვული ნარჩენების პოლიგონად გადაქცევა სურს, დღევანდელი პროექტი აქარწყლებს და ამტკიცებს, რომ ჩვენ გვინდა გავასუფთავოთ ჩვენი ქვეყანა ამ ორგანული დამაბინძურებლებისგან" - განაცხადა გარემოს დაცვის მინისტრმა გოგა ხაჩიძემ. 

"იაღლუჯაზე განლაგებული ვადაგასული პესტიციდები გაუვნებელყოფას აუცილებლად საჭიროებენ, რადგან გარემოს და ადამიანებს საფრთხეს უქმნიან. ჩვენი პროექტი მზად არის, ამ ობიექტის გასაწმენდად და ორგანული დამაბინძურებლების უსაფრთხოდ გასატანად ტექნიკური დახმარება უზრუნველყოს. პროექტის ფარგლებში, მარნეულის მუნიციპალიტეტთან ერთად, საზოგადოებას პროექტის მიმდინარეობაზე ინფორმაციას მივაწვდით." - განაცხადა ინიტა პაულოვიჩამ. 

წყარო: http://www.iveroni.com.ge

როგორ დავიცვათ თავი ნიტრატებისა და პესტიციდებისგან

ყველაზე სასარგებლო საკვები ხილი და ბოსტნეულია, თუმცა ირკვევა, რომ ეს პროდუქტები ვიტამინებსა და სასარგებლო ნივთიერებებთან ერთად ჯანმრთელობისთვის საშიშ ქიმიურ ნაერთებსაც შეიცავს...

ნიტრატები

ნიტრატები აზოტმჟავას მარილებია. მათ უხვად შეიცავს ნიადაგი და წყალი, რომელსაც მცენარე ფესვების საშუალებით იწოვს და საკუთარი ორგანული ნაერთების "ასაშენებლად" იყენებს, ასე რომ, ნიტრატები მცენარეში ყოველთვის არის. როდესაც მოსავლის სწრაფად აღება სურთ, ნიადაგში დამატებით შეჰყავთ მრავალნაირი სასუქი, მათ შორის - აზოტოვნებიც. სწორედ ამ გზით გროვდებიან ისინი მცენარეში.

ჩვეულებრივ, ნიტრატები ტოქსიკური არ არის და ორგანიზმიდან ადვილად გამოიყოფა, მაგრამ განსაზღვრულ პირობებში, როცა მცენარეში მათი შემცველობა დასაშვებ დონეს აჭარბებს, ისინი ჯანმრთელობისთვის საშიშ ნიტრიტებად ტრანსფორმირდება. უპირველეს ყოვლისა, მოქმედებს სისხლზე - ჰემოგლობინს გარდაქმნის მეთჰემოგლობინად, რომელსაც ჟანგბადის გადატანა არ შეუძლია. შედეგად ქსოვილებში იწყება ჟანგბადოვანი შიმშილი. განსაკუთრებით მავნებელია ნიტრატები ბავშვებისა და მომავალი დედებისთვის - მათი ორგანიზმი ხომ გაცილებით მეტ ჟანგბადს მოითხოვს. ორგანიზმზე ნიტრატების მავნე ზემოქმედება განსაკუთრებით ძლიერია საჭმლის მონელების პროცესის დარღვევის დროს. ყველაზე ნაკლები ნიტრატი ნაყოფშია (ასე რომ, ხილი და კენკრა ამ მხრივ ნაკლებად საშიში გახლავთ), ყველაზე მეტი კი ბოსტნეულსა და მწვანილში. რეკორდსმენები არიან: ახალი კომბოსტო - 900 მკ/კგ, ბოლოკი - 1400 მგ/კგ, მწვანილი - 2000-3000 მგ/კგ და ეს მაშინ, როდესაც ნიტრატების დასაშვები დოზა 1 კგ-ზე 5 მგ-ია, ანუ 70 კგ წონის ადამიანმა დღეში დაახლოებით 350 მილიგრამი უნდა მიიღოს. ნიტრატების საშუალო დღიური დოზის მიღება შეიძლება 1 კგ კარტოფილით - აქ მათი ოდენობა 250 მგ-ს არ აღემატება.

რჩევა

ეცადეთ, საშუალო ზომის ხილ-ბოსტნეული შეიძინოთ. პროდუქტებში, რომლებიც სიდიდით ჭრის თვალს, განსაკუთრებით - სეზონის დაწყებისას, ნიტრატები ყოველთვის ბევრია.

• მცენარის სხვადასხვა ნაწილში ნიტრატები სხვადასხვანაირად აკუმულირდება; ჭარბად არის კომბოსტოს გარეთა ფურცლებსა და ღეროში, სტაფილოს გულარში, ყაბაყისა და კიტრის ქერქში, მწვანილის ღეროებში, საზამთროსა და ნესვის ქერქსა და მის მიმდებარე რბილობში, ასე რომ, დაუნანებლად შეელიეთ მავნე ნაწილებს.
• შეიძინეთ იმდენი, რამდენის სათანადოდ შენახვასაც მოახერხებთ, რადგან ნესტიან გარემოში მცენარეში იმატებს ნიტრიტების რაოდენობა, ვიტამინებისა კი იკლებს.
• ჟანგბადთან ურთიერთქმედებისას ნიტრატები სწრაფად გარდაიქმნება ნიტრიტებად, ასე რომ, მწვანილის დაჭრა და სალათის მომზადება მირთმევამდე ცოტა ხნით ადრე სჯობს.

პესტიციდები

პესტიციდები ქიმიური ნაერთებია, რომლებითაც ამუშავებენ მცენარეებს მწერების, მღრღნელებისა და სარეველა ბალახებისგან დასაცავად. სადღეისოდ პესტიციდების მრავალი ნაირსახეობაა ცნობილი. მათი ნაწილი გულის, ღვიძლის, თირკმელებისა და კუჭქვეშა ჯირკვლის ქრონიკულ დაავადებებს იწვევს, ავთვისებიან წარმონაქმნებსაც კი აჩენს. XX საუკუნის ბოლოს აღმოაჩინეს პესტიციდები, რომლებსაც ადამიანის გენომის შეცვლაც კი შეუძლიათ. მთავარი საფრთხე, რასაც პესტიციდები გვიქადის, ის არის, რომ თუნდაც მათი გამოყენება შევწყვიტოთ, ისინი ათეულობით წლის განმავლობაში რჩებიან ნიადაგში და ამ ნიადაგზე გაზრდილ მცენარეში მაინც ხვდებიან და გროვდებიან. პესტიციდები ყველაზე მეტია ციტრუსებში, შემდეგ - ვაშლში, ტყის კენკრასა და ყურძენში, მსხალში, კარტოფილში, ხახვსა და მწვანილში.

რჩევა                       

• პესტიციდებს არ უყვართ წყალი; მაცივარში გაურეცხავი ბოსტნეულის შენახვისას მათი 30% იშლება, გარეცხილის შენახვისას კი - 90%.
• თუ პროდუქტი იფცქვნება, აუცილებლად გაფცქვენით.
• პესტიციდების ნაწილი, განსაკუთრებით - ქლორის ნაერთები, თერმული დამუშავებისას წყალში გადადის, ამიტომ ხილ-ბოსტნეულის მოხარშვისას პირველი ნახარში აუცილებლად გადაღვარეთ.
• მიაქციეთ ყურადღება გემოს: თუ ჭამის დროს წამლის ან ქიმიური ნაერთის გემო იგრძენით, ეს იმის ნიშანია, რომ პროდუქტი პესტიციდებით არის გაჯერებული.

წყარო: http://kobessaxli.weebly.com

მცენარეული პესტიციდები

მცენარეებისაგან მიღებული პრეპარატები, როგორც წესი, კონტაქტური მოქმედებისაა (ანადგურებს მავნებლებს უშუალოდ მათზე მოხვედრისას). ისინი სინათლეზე სწრაფად კარგავენ ტოქსიკურობას და არ ახასიათებთ ნარჩენი მოქმედება.

მცენარეული პესტიციდები იმითაც არის სახარბიელო რომ იაფია ,მათი დამზადება საკმაოდ იოლია და ნებისმიერ დაინტერესებულ ადამიანს შეუძლია მათი დამზადება და გამოყენება ამასთან  .

პრეპარატის დასამზადებლად მცენარეების შეგროვება ხდება მშრალ ამინდში( დაავადებული ფოთლების და ღეროების გამოყენება არ შეიძლება). მცენარეებს აშრობენ ჩრდილში, გადახურულ ადგილას, თხელ ფენად დაწყობილს ან ჩამოკიდებულს. რაც უფრო სწრაფად გახმება მცენარე, მით უკეთესად შეინარჩუნებს ტოქსიკურობას.

ნაყენებითა და ნახარშებით მცენარეების დამუშავება ხდება არა უგვიანეს 15 დღისა მოსავლის აღებამდე (ჟოლოს და მარწყვის შესხურება შეიძლება მხოლოდ ყვავილობამდე და მოსავლის აღების შემდეგ)

წყარო: http://greengarden.ge

პესტიციდები-გარემოს დამაბინძურებლები?

პესტიციდები ეწოდება ქიმიურ ნივთიერებებს, რომელთაც გააჩნიათ ტოქსიკური თვისებები ამა თუ იმ ცოცხალი ორგანიზმის მიმართ ბაქტერიებიდან და სოკოებიდან დაწყებული, მცენარეებითა და მავნე თბილსისხლიანი ცხოველებით დამთავრებული. ადრე გამოყენებული არაორგანული წარმოშობის პესტიციდები დღეისთვის მთლიანად შეცვლილია უფრო ეფექტური სინთეზური ორგანული ნაერთებით. ბოლო წლებში წარმოებულ იქნა 10000-ზე მეტი კატეგორიის სხვადასხვა პესტიციდი: ინსექტიციდები, ჰერბიციდები, ფუნგიციდები.
ქიმიური შედგენილობის მიხედვით პესტიციდები კლასიფიცირებულია როგორც ნახშირწყალბადების ქლორწარმოებული, ფოსფორორგანული ნაერთები, კარბანტების და ქლორფენოქსი მჟავების საფუძველზე სინთეზირებული პესტიციდები.
პესტიციდებით გამოწვეული საშიშროება მდგომარეობს იმაში რომ, იგი გროვდება როგორც მცენარეული, ასევე ცხოველური წარმოშობის საკვებ პროდუქტებში. ეს უმეტესად დამახასიათებელია ე.წ მდგრადი პესტიციდებისათვის, როლებიც არ კარგავენ თავის აქტიურობას ორი და მეტი წლის განმავლობაში, ასეთ მდგრად პესტიციდებს მიეკუთვნებათ ნახშირწყალბადების ქლორწარმოებულები. 
კერძოდ, ბოლო წლებამდე ხშირად გამოყენებული 1,1,1 ტრიქლორ-2,2- ბის ეთანი – ცნობილია დდტ-ს სახელწოდებით, ამ პრეპარატის გამოყენება 1970 წლიდან ბევრ ქვეყანაში აიკრძალა ან შეიზღუდა. ითვლება, რომ იგი იხსნება ცხიმოვან გარსში, რომელიც გარშემორტყმულია ცოცხალი ორგანიზმის ნერვიული ბოჭკოებით და ხელს უწყობს იონების გადატანას ბოჭკოებში და მათგან.
ეს პროცესი საკმაოდ მნიშვნელოვანია ნერვიული იმპულსების გადატანისათვის. იონების მოძრაობის დარღვევა იწვევს ადამიანში კუნჩხვებს და კონვულსიებს, რაც ხშირად მთავრდება სიკვდილით. პესტიციდები სხვადასხვა გზებით გვხვდება წყალსატევებში- გამავალი ყინულისა და მიწისქვეშა წყლების საშუალებით, აგრეთვე, წყალსატევების ჰერბიციდების დამუშავებისას სხვადასხვა მწერების, მატლებისა და სარეველა ბალახების განადგურების მიზნით. წყალში ამ პრეპარატის შეტანით მიმდინარეობს მათი ინტერსიული დაგროვება პლაქტონში, რაც წყლის წვრილი ორგანიზმების საარსებო წყაროა.ამ შხამქიმიკატების შემდგომი გადასვლა ხდება თევზისა და წყლის ფრინველის ხორცში.
ყველაფერ ამას საბოლოოდ მივყავართ წყალსატევების მდინარეების, ზღვებისა და ოკეანეების ცხოველური სამყაროს განადგურებამდე.
ასე მაგალითად, ნიდერლანდებში განადგურებულია ზღვის მერცხლების ერთ-ერთი სახეობა.სხვა მოცურავი ფრინველებიც გადაშენების საფრთხის წინაშე დგანან.
გვანცა ხუციშვილი .
ზედაპირულ-აქტიური ნივთიერებები და მიკროელემენტები

ეს ნივთიერებები მიეკუთვნება წყლის დამბინძურებლების ჯგუფს .
ზედაპირულ -აქტიურ ნივთიერებებში იგულისხმება სარეცხი საშუალებების შემადგენლობაში შემავალი პროდუქტი.
წარმოების მიერ გადმომუშავებულ სარეცხ საშუალებებში შედის ზედაპირულ-აქტიური აგენტები და რამდენიმე შემაკავშირებელი კომპონენტი. 
შემაკავშირებელ კომპონენტებად, ჩვეულებრივ, გამოიყენება პოლიფოსფატური ნაერთები, კერძოდ,მათი ნაერევები ნატრიუმის ტრი პოლიფოსფატთან Na -5p3O10 ამ ნაერთში აქტიური აგენტია p3o10-5 იონი, რომლის დანიშნულებაცაა წყალში მარილების სახით არსებული კალციუმისა და მაგნიუმის კატიონებთან, აგრეთვე, ქსოვილის მყარ დაბინძურებასთან ურთიერთქმედება.სარეცხი საშუალებების ფოსატური კომპონენტები, თავის მხრივ, ადამიანისა და ცხოველისათვის საშიშროებას არ ქმნიან, მაგრამ ისინი საკვბს წარმოადგენენ მცნარეებისათვის და შეუძლიათ გამოიწვიონ მათი ინტენსიური ზრდა და ამით სერიოზულ პრობლემებს წამოჭრიან.პირველ რიგში, ეს არის ევროფიკაციის პრობლემა. ადგილი აქვს მოლურჯო-მომწვანო წყალმცენარეების კატასტროფულად განვითარებას, ლიფსიტა, რადგან წყალმცენარეები წყლიდან იღებენ ჟანგბადს.გახრწნისა და ფსკერზე ჩაშვებისას ისინი გამოყოფენ სხვადასხვა ტოქსინებს, რომლებიც ერთნაირად სახიფათოა როგორც თევზებისთვის, ასევე ადამიანებისათვის.
თვით ზედაპირულ-აქტიური ნივთიერებები ასევე აბინძურებენ წყალსატევებს, წარმოქმნიან ქაფის დიდ ქუდებს, რაც ნარჩუნდება და არ იშლება დიდი ხნის განმავლობაში.

გარემოს დაბინძურების განსაკუთრებულ საშიშროებას წარმოადგენს მიკროელემენტები.პერიოდული სისტემის 80-მდე ელემენტს რომელთა შემადგენლობა ელემენტების საერთო მასის 0,14 %-ს არ აღემატება,მიკრო ელემენტები ეწოდებათ.ისინი მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ მცენარეთა და ცხოველების კვებაში.ამასთან, თუ მათი შემადგენლობა საკვებ პროდუქციაში გარკვეულ ზღვარზე მეტია, იგი უარყოფითად მოქმედებს ადამიანის სიცოცხლეზე. ამ მიკროელემენტების უფრო ეპექტური დაგროვება ხდება ზღვაში. მათ შორის განსაკუთრებული ტოქსიკურობით გამოირჩევა მეტად საშიში: ვერცხლის წყალი და კადმიუმი , რომელთათვის დამახასიათებელია ზღვის სივრცის დაბინძურება . 
ვერცხლისწყალი . წყალქვეშა ვულკანებმა და ადამიანის გაუფრთხილებელმა ქმედებამ, იქამდე მიგვიყვანა, რომ დღესდღეობით მსოფლიო ოკიანეში 50 მლნ. ტონამდე ვერცხლისწყალია დაგროვილი. მისი ბუნებრივი გატანა ოკიანეში დაახლოებით 5000ტ\წელიწადში ხდებოდა ეროზიის გზით, ხოლო კიდევ 5000ტ\წელიწადში ადამიანის ქმედების შედეგია . თავიდან ვერცხლისწყალი ოკიანეში Hg++ იონის სახით აღწევს, ორგანულ ნივთიერებებთან ურთიერთქმედების შემდეგ ანაერობული ორგანიზმების მეშვეობით იგი გადადის ტოქსიკურ მეთილვერცხლისწყალში(CH3HG) + და დიმეთილვერცხლისწყალში (CH3-HG-CH3). დიმეთილ ვერცხლისწაყალი სტაბულურია pH-ის მაღალი მნიშვნელობების დროსაც, მაგრამ მკვეთრად დისოცირდება (CH3HG )+ PH-ის დაბალი მნიშვნელობისას. ასეთივე პირობები შესაძლებელია არსებობდეს მდინარეებისა და ტბების ფსკერთან ლამის ფენებში. მეთილვერცხლისწყალი კარგად იხსნება. 
და იგი სწრაფად ხვდება წყალში მცხოვრებ ორგანიზმებში და საბოლოოდ აღწევს ადამინის ორგანიზმში. 

ვერცხლისწაყალით გაჯერებული ჩამდნინარე წყლების გადინების შედეგად ქალაქ მინამატში განლაგებული ქიმიური კომბინატისგან მოიწამლა სანაპირო წყლები და მისი ბინადარი თევზები. ვინაიდან იმ ქალაქის მოსახლეობის ძირითად საკვებს თევზი წარმოადგენს, ამიტომ 1972_1973 წლებში მოხდა ამ რაიონის მცხოვრებთა მასობრივი მოწამვლა, რასც მოჰყვა მოსახლეობის ფიქსოპარალიზებული დაავადება და სიკვდილიანობა. 
მინამატა იაპონიაში ნამდვილ სამრეწველო ხიროსიმად იქცა, ხოლო ტერმინი ,,მინამატას დაავადება” ფართოდ გამოიყენება მედიცინაში, რაც სამრეწველო ნარჩენებით ადამინის მოწამვლას ნიშნავს. 
კადმიუმი. კადმიუმის მოხვედრა წყლის აუზში ხდება ნაწილობრივ მისი გალვანურ პროცესებში გამოყენების შედეგად. 
წყლების დაბინძურების შედეგს წარმოადგენს ამ ელემენტის შეღწევა ზღვის ბიოსფეროში, განსაკუთრებით მოლუსკებში, რომლებსაც კადმიუმით გამდიდრების რამდენიმე რიგით მეტი უნარი გააჩნიათ, ვიდრე ზღვის წყალში მათი შემადგენლობა. კადმიუმით ქრონიკული მოწამვლისას ადგილი აქვს ადამინის თირკმელებში ქვების წარმოქმნას. 
იაპონიაში გამოვლენილი იქნა კადმიუმით გამოწვეული სპეციფიკური დაავადება. 
წლების განმავლობაში სამთო გამამდიდრებელი კომბინანტი ,, მიცუნ”- ის კომპანიიის მიერ გამოყენებულ წყლებში კადმიუმის შემცვლელი წარმოების ნარჩენები ჩაედინებოდა მდინარე ძინცუში, რომლის კალაპოტი ბრინჯის მინდვრების ზევით იმყოფებოდა. ყოველ გაზაფხულზე მდინარე ჯებირს არღვევდა და ტბორავდა მინდვრებს, კადმიუმი კი შთაინთქმებოდა ბრინჯით, შემდეგ კი ხვდებოდა ადამიანის ორგანიზმში. დარღვევა ძირითადად ვლინდებოდა თირკმლის დაავადებებსა და ძვლების დარბილებაში. კადმიუმი გროვდებოდა ამ ორგანოებში. 1972 წლის მარტის ბოლოს რეგისტრირებულ იქნა 123 ავადმყოფი, რომელთაგან 34 გარდაიცვალა. ავადმყოფობას ეწოდა იტაი-იტაი (იაპონურად ნიშნავს- მტკივა). ამ დაავადებისათვის დამახასიათებელია მთელი სხეულის გაუსაძლისი ტკივილი.
დამბინძურებლების ამ მრისხანე ორეულს შესაძლებელია დაუმატოთ ტყვიაც, მაგრამ მისთვის დამახასიათებელია უფრო ატმოსფეროსა და ნიადაგის დაბინძურება. ჯამში ეს ,, დიდი სამეული”, დიდი პოტენციური საშიშროებაა ადამინისა და გარემოსათვის. 
ამრიგად, დაბინძურების საქმე მოახლოებულია და დღის წესრიგშია ჰამლეტისეული მარადი ფრაზა ,,ყოფნა არყოფნა”, და ბოლოს შესაძლოა დადგეს დღე, როდესაც გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის წყლის პრობლებისადმი მიძღვნილი კონფერენციის მონაწილის, საიბა კაულის (სირია) გამოთქმა: ,,წყლის წვეთი, ნავთობის წვეთზე ძვირი იქნება”- გამართლდეს. რა თქმა უნდა, შესაძლებელია გაიწმინდოს ყველაფერი, მაგრამ ხომ სჯობს, არ დაბინძურდეს ?

წყარო: http://lemill.net